Verwaarlozing  is het ‘nalaten’ van zorg ofwel het niet naar behoren uitvoeren van de pedagogische taak. Lichamelijke (ook wel fysieke) verwaarlozing is daarmee een 'passieve’ vorm van kindermishandeling.

Wat is het?

In het geval van lichamelijke verwaarlozing komen ouders stelselmatig onvoldoende tegemoet aan de lichamelijke basisbehoeften van het kind. Dat betekent dat het kind niet de verzorging krijgt waar het kind gezien zijn leeftijd en ontwikkelingsniveau behoefte aan heeft. Het kind krijgt bijvoorbeeld langdurig te weinig, slechte of onregelmatig voeding, onvoldoende hygiëne, te weinig of gebrekkig toezicht waardoor het kind in gevaarlijke situaties kan belanden, onvoldoende bescherming tegen kou door te weinig, te dunne of kapotte kleren of geen medische zorg als het dat wel nodig heeft. Verwaarlozing gaat niet over die ene keer dat een kind geen brood mee heeft naar school, een keer de luier te laat verschoond krijgt of van de trap valt omdat een ouder even met iets anders bezig is. Dan spreken we van onoplettendheid. Verwaarlozing is stelselmatig en onderdeel van een patroon.

Hoe ontstaat het?

Lichamelijke verwaarlozing komt het meest voor in de eerste twee levensjaren van een kind. Dat is de periode van snelle groei en grote afhankelijkheid van volwassenen. Lichamelijke verwaarlozing ontstaat meestal doordat ouders onvoldoende mogelijkheden hebben om tegemoet te komen aan de behoeften van hun kinderen.

Vaak zijn ouders zich er onvoldoende van bewust dat hun kind van hen afhankelijk is; ze hebben onvoldoende kennis over de ontwikkeling van kinderen en manieren waarop ze die ontwikkeling kunnen stimuleren. Ook kan het zijn dat ze bepaalde opvoedingsvaardigheden missen.

Tot slot kan lichamelijke verwaarlozing ontstaan als ouders fysiek of emotioneel onvoldoende aanwezig voor hun kinderen, zonder dat ze ervoor zorgen dan anderen het van hen overnemen. Het gaat dan bijvoorbeeld om verslaafde ouders of over ouders die heel vaak weg zijn. Meestal is er dus sprake van onmacht of onwetendheid. Soms is sprake van onverschilligheid, een gebrek aan interesse en betrokkenheid bij het welzijn van het kind.

Wat kun je aan kinderen merken?

De gevolgen van deze vorm van verwaarlozing zijn vooral te zien in het lichamelijke welzijn van het kind. Maar ook het gedrag van het kind verandert door lichamelijke verwaarlozing.

Klachten en gedragingen die je bij lichamelijk verwaarloosde kinderen ziet, zijn bijvoorbeeld:

  • Slechte verzorging / hygiëne;
  • Huidinfecties, onverzorgde wondjes, of vaak luizen;
  • Luieruitslag;
  • Vale huidskleur;
  • Stinkende kleding;
  • Onverzorgd gebit, rotte tanden;
  • Vertraagde ontwikkeling van de psychomotoriek en de spraak;