Wat draagt bij aan veerkracht van kinderen?

Veerkracht is een nog relatief nieuw begrip dat gaat over het vermogen om na tegenslag en ingrijpende ervaringen terug te veren, goed te functioneren en door te groeien. Veerkracht is niet iets waar je mee geboren wordt of niet. Het is een dynamisch proces, waar verschillende elementen invloed op hebben. Bovendien ontwikkelt veerkracht zich in een sociale context: alleen in interactie met anderen kan een kind leren veerkrachtig te functioneren.

Maar welke elementen dragen precies bij aan dat veerkrachtig functioneren? En wat weten we over interventies op school die daaraan bijdragen? Daar was nog meer onderzoek naar nodig.

Bouwstenen van veerkracht in kaart

In een eerste stap voerde het Trimbos Instituut in opdracht van Augeo Foundation een verkenning uit naar de (mogelijk) werkzame elementen binnen schoolinterventies die inzetten op het versterken van (de bouwstenen van) veerkracht. Het uitgangspunt was het zogeheten veerkrachtportfoliomodel — dat interne en externe hulpbronnen bij elkaar brengt. In het onderzoek is gekeken naar drie verschillende onderdelen van interventies: Inhoud (specifieke vaardigheden die adolescenten leren ter bevordering van positieve uitkomsten), educatief (technieken en methoden over hoe informatie wordt overgebracht door de trainer) en structuur (zoals het aantal sessies en het wel of niet betrekken van ouders).

Als vervolg op dit verkennende onderzoek heeft Augeo Foundation verdiepend onderzoek gedaan naar de bouwstenen van veerkracht. In dit onderzoek zijn we ingegaan op de (veranderbare) elementen in de literatuur die het vaakst genoemd worden als belangrijk voor veerkracht — zoals coping, emotieregulatie, zelfvertrouwen en betekenisverlening. De focus lag daarbij op interne elementen, die kinderen en jongeren met name in relatie met anderen kunnen ontwikkelen. Op basis van literatuuronderzoek, gesprekken met experts en ervaringsdeskundige jongeren hebben we onderzocht waarom deze elementen van belang zijn voor veerkracht en uitgebreid beschreven wat de elementen inhouden. De uitkomsten zijn gebundeld in afzonderlijke artikelen en een speciaal kennisproduct voor professionals.

Hoe kun je de kennis uit beide onderzoeken inzetten in jouw werk?

• Er zijn veel verschillende elementen die bijdragen aan veerkrachtig functioneren. Richt je op het versterken van meerdere vaardigheden - niet slechts één enkele -omdat juist de samenhang en veelheid van belang is.
• Inzicht vergroten, bijvoorbeeld door psycho-educatie, draagt in interventies effectief bij aan het versterken van veerkracht. Ook het oefenen van vaardigheden is een belangrijk element in interventies.
• Veerkracht ontwikkelt zich in relatie met anderen. Jij als betrouwbare volwassene hebt daar een belangrijke rol in.