Levenskunde op scholen

Waarom is veerkracht belangrijk?

Kinderen die lekker in hun vel zitten en blij zijn in de klas, onthouden beter en halen betere leerprestaties. Veerkracht - als aanvulling op sociaal emotioneel leren - zorgt ervoor dat kinderen op school ook leren dat tegenslagen bij het leven horen en dat je vaardigheden kunt leren om hiermee om te gaan. Kort gezegd: veerkracht draagt bij aan een goede (geestelijke) gezondheid, liefdevolle relaties en goede (school)prestaties.

Waarom het project Levenskunde?

Gezinnen in kwetsbare wijken hebben vaker te kampen hebben met stressfactoren in hun leven. Juist bij hen is het vermogen om terug te veren, goed te functioneren en verder te groeien extra belangrijk. De vaardigheden die je nodig hebt voor die veerkracht, kun je ontwikkelen. School kan daarin een belangrijke rol spelen.

Hoe ziet Levenskunde op school er uit?

Het uitgangspunt is dat lessen gericht op het versterken van veerkracht aan de hele klas worden gegeven, en dus niet aan geselecteerde kinderen. Sociaal emotioneel leren vormt de basis voor het werken aan veerkracht. De focus op veerkracht onderscheidt zich echter doordat scholen zich meer bewust zijn dat leerlingen ingrijpende gebeurtenissen meemaken en dat scholen leerlingen kunnen helpen om die gebeurtenissen het hoofd te bieden. Uit onderzoek blijkt dat bijna de helft van de leerlingen één of meer ingrijpende gebeurtenissen meemaakt.

Veerkracht vult sociaal emotioneel leren aan door de volgende elementen:

• Bewustzijn bij school en leerlingen dat kinderen ingrijpende ervaringen meemaken. (Ook wel ACE’s genoemd: Adverse Childhood Experiences).
• Inschattingsproces door de leerling van die (ingrijpende) gebeurtenissen.
• Bewustzijn van de leerling hoe je zelf omgaat met z’n ingrijpende gebeurtenis (coping-strategieën en aanleren van alternatieve strategieën).
• Bewustzijn van de leerling van het proces van betekenisgeving aan ingrijpende gebeurtenissen en het leren om nieuwe betekenis toe te kennen aan ingrijpende ervaringen.

Succesvolle eerste pilot van Levenskunde

In september 2020 startte Augeo Foundation met een pilotproject. Hieraan deden 113 scholen mee. De pilot liet zien dat aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling op school, impact heeft op het welbevinden en veerkracht van kinderen. De belangrijkste conclusie: De leerlingen gaan beter om met spanning, angst en onzekerheid. Er is dan ook besloten door te gaan met Levenskunde, waarbij het nu nog meer gericht is op het versterken van veerkracht.

De bevindingen zijn terug te lezen in: Publieksrapportage Levenskunde Augeo.

Vervolg project Levenskunde

• Sinds het begin van schooljaar 2023/2024 doen vijf scholen uit het PO en VO drie jaar lang mee aan dit vervolgproject.
• Deze scholen gebruiken verschillende (les)methoden veerkracht en mentaal welbevinden bij kinderen te vergroten. Voorbeelden van (les)methoden zijn “Leer & Veerkracht”, “Psychologie in het Onderwijs”, “Mindfulness” en “Gelukskoffer”.
• Dit vervolg bouwt voort op de uitkomsten van de pilot en richt zich bijvoorbeeld op het duurzaam verankeren van Levenskunde in de scholen en een sterkere verbinding tussen de leefwerelden van een kind (thuis en school) door ouders te betrekken bij de “Levenskunde” lessen.