'Een oud-leerling vertelde de docent dat hij zijn leven had veranderd.'

Tijdens de afscheidsreceptie stond er een oud-leerling voor zijn neus, die vertelde dat de docent zijn leven had veranderd. Hij was verbaasd toen hij hoorde dat het geringe feit dat hij elke ochtend bij de schooldeur alle kinderen stuk voor stuk begroette, een enorme impact had gehad. Het jongetje van toen werd thuis verwaarloosd. Door de dagelijkse begroeting s’ochtends voelde hij zich welkom en gezien. Precies wat hij zo nodig had. Het verhaal over deze leraar is een goed voorbeeld van wat kleine  momenten van aandacht kunnen betekenen voor een kind dat opgroeit in relationele armoede.

Gezonde, veilige relaties hebben een bufferende werking op nare ervaringen. Ze beschermen tegen trauma en verwaarlozing, vooral bij  jonge kinderen. De kracht van relaties en van de veranderbaarheid   van het jonge brein kan nauwelijks worden overschat.  Opvoeden is iets dat je samen doet. Net als overleven hebben we dat altijd in groepen gedaan. Gezinnen die te maken hebben met armoede, werkloosheid, gezondheidsproblemen en vooral isolement, ervaren veel stress. Dat kan bij kinderen onder meer tot opvoedproblemen leiden en op latere leeftijd tot verslavingsproblematiek, een slechtere gezondheid en geweld. (tekst gaat verder na beeld)

Kinderen leren vroeg in het leven dat relaties veilig en stress verlagend zijn, óf juist niet. Wat ze daarover meekrijgen, heeft invloed op hun  veerkracht en kwetsbaarheid. Een kind dat te maken heeft met onvoorspelbaarheid en chaos, ontwikkelt een overprikkeld en gevoeliger stress-systeem. Het reageert sneller en heftiger op kleine stressvolle ervaringen. Deze ervaringen zorgen voor een verstoorde hersenontwikkeling en  uiteindelijk tot ziekmakend gedrag. Van mensen die hier als kind mee te maken hebben gehad, is bekend dat zij een verhoogd risico hebben op gezondheidsproblemen als long-, hart- en vaatziekten.

Dit zijn de ingrijpende gevolgen van een moeilijke jeugd, die duidelijk maken hoe belangrijk het is dat we als samenleving inzien dat relaties kunnen traumatiseren en verwaarlozen, maar ook kunnen bufferen en helen. Complexe problemen vragen om complexe oplossingen. Daarnaast kunnen troost, liefde en iets simpels als een dagelijkse begroeting bij de schooldeur voor juist deze kinderen vandaag al groot verschil maken. Dat biedt hoop voor de toekomst.