Kinderopvang en onderwijs werken sinds drie jaar samen in de Beweging Tegen Kindermishandeling (BTK). Wat is er bereikt? We vroegen het Gjalt Jellesma, voorzitter van BOinK. Hij is aanspreekpunt voor de kinderopvang binnen BTK.

Interview met Gjalt Jellesma van Beweging tegen Kindermishandeling.

Wat is de Beweging Tegen Kindermishandeling?
‘De BTK nam eind 2016 het stokje over van Eberhard van der Laan, de voorzitter van de Taskforce kindermishandeling en seksueel misbruik. Hij zei: ’’We hebben als Taskforce weinig bereikt terwijl er in Nederland zo’n 120.000 kinderen slachtoffer zijn van kindermishandeling.’’ Om te zorgen dat mishandelde kinderen meer in beeld komen, deed hij een dringend beroep op beide branches. Daarom richtten we de BTK op.’

Waarom werkt die samenwerking goed?

‘We zien kinderen dagelijks en bij jonge kinderen is er ook veel contact met de ouders. Beroepskrachten in onderwijs en kinderopvang zijn geen hulpverleners of medisch professionals. Maar zij zien kinderen vaak jarenlang elke dag en daarom zijn beide sectoren bij uitstek een ‘’vindplaats’’ voor kindermishandeling. Onderwijs was bij beleidsmakers wel in beeld maar kinderopvang werd door hen volledig over het hoofd gezien. Terwijl mishandeling echt niet pas begint bij vier jaar en pm’ers heel veel zien en weten. Bovendien: hoe ouder het kind, hoe beter het mishandeling kan verbergen - uit lijfsbehoud en omdat het loyaal is naar zijn ouders toe. Daarom moet je de mishandeling al signaleren als het kind jong is.’

Wat heeft de BTK al bereikt?
‘We brachten een brochure uit met uitleg over de meldcode en het afwegingskader. Die is 30.000 keer opgevraagd. Inmiddels is er ook een vervolgbrochure over de toepassing van de verbeterde meldcode in de praktijk. Daarnaast ontwikkelden we een nieuwe meldcode-app, speciaal voor de kinderopvang. Hiermee zie je hoe je de stappen uit de meldcode stap voor stap doorloopt. De app is al 20.000 keer gedownload. Om de kennis over de verbeterde meldcode breed te verspreiden, organiseerden we bijna veertig bijeenkomsten in het hele land. Verder maakte BOinK een site over kindermishandeling voor onderwijs en kinderopvang. Met al deze informatie kunnen professionals signalen sneller opmerken en de verbeterde meldcode vaker toepassen. Ook voerden we uitgebreide gesprekken met Veilig Thuis. Een goede samenwerking tussen onderwijs en kinderopvang én Veilig Thuis is belangrijk omdat die de drempel om te melden verlaagt.’

Het actieplan liep tot juni 2019. Komt er opvolging?
‘Inmiddels zijn we bezig met het vervolgtraject. Samen met de gemeente Amsterdam organiseerden we een nieuwe reeks bijeenkomsten met kinderopvang en onderwijs samen. De brochures over de verbeterde meldcode zijn hier leidraad. Ook geeft Veilig Thuis uitleg en doen ervaringsdeskundigen hun verhaal. Ze vertellen hoe belangrijk het was dat ze als kind gezien werden toen het huiselijk geweld speelde. Misschien wel het belangrijkste deel van de bijeenkomsten is de leertafel, waarin we onder andere het oudergesprek bespreken. Leerkrachten en pm’ers hebben vaak moeite met dit gesprek, bang om de broze band met de ouder op het spel te zetten. Een goede houding en bereid zijn om het gesprek met ouders aan te gaan is enorm belangrijk. In 2020 willen we meer van dit soort bijeenkomsten in het hele land organiseren.’

Wat staat er nog op de wensenlijst van de BTK?
‘De verbeterde meldcode moet onderdeel worden van de lesstof binnen opleidingen voor pedagogisch medewerkers. Pm’ers moeten daar al leren hoe ze kindermishandeling bij een kind kunnen signaleren. En dat het goed is om regelmatig met ouders in gesprek te gaan om een band op te bouwen. Dat maakt het makkelijk om je zorgen over hun kind aan te kaarten zodra dat nodig is.’

Waarom is het belangrijk dat BOinK namens de ouders kindermishandeling wil aanpakken?

‘De kinderopvang moet een fijne, veilige plek zijn voor alle kinderen. Toegankelijk en van hoge kwaliteit. Dan kan het niet zo zijn dat een kind dat thuis wordt mishandeld niet in beeld komt.’

Heeft u een boodschap voor pm’ers als het gaat om de aanpak van kindermishandeling?
‘Besef hoe belangrijk je vak is. Als je een mishandeld kind helpt door te zorgen dat het de juiste hulp krijgt, maakt dat een enorm verschil. Het is misschien wel het hoogste wat je kunt bereiken in je werk. Had je zelf vroeger ook te maken met kindermishandeling, dan heb je er soms een blinde vlek voor. Het is goed om je dat te realiseren en er met iemand in vertrouwen over te praten. Ten slotte: met ouders in gesprek gaan over je zorgen, is spannend. Doe het altijd samen met een collega.’


Geschreven door Annemarie van Dijk

Kinderopvangspecial 2019

Wat doe jij?
Het complete magazine in PDF-formaat. Download en lees (pdf)

Als het thuis niet veilig is?

Leer kindermishandeling te herkennen en te werken met de meldcode. Bekijk de online scholing

Ik wil contact met Augeo

Heb je een vraag over de Kinderopvangspecial 2019 of wil je graag een adviseur spreken? Neem contact met ons op